Eerste collectieve opvangcentrum voor Oekraïense vluchtelingen in het Brussels Gewest is een feit

18/07/2022

De Brusselse regering heeft op voorstel van Minister-President Rudi Vervoort Samusocial, het Burgerplatform en Communa de opdracht gegeven om semi-autonome structuren voor de collectieve opvang van Oekraïense vluchtelingen te begeleiden. Op 4 juli werd een eerste structuur waar gezinnen terecht kunnen, onder het beheer van Samusocial opgestart in een Brussels hotel. 

Sinds maart 2022 hebben miljoenen Oekraïners door de oorlog hun land ontvlucht. Inmiddels hebben er daarvan al ruim 50.000 tijdelijke bescherming aangevraagd in België. Na de vele inspanningen van de burgers om Oekraïners onderdak te bieden is nu het moment aangebroken om duurzame oplossingen uit te werken, die de opvang door gezinnen kunnen aanvullen of vervangen. De Brusselse regering stelt een budget van 77 miljoen euro ter beschikking om de opvang in het Brussels Gewest te organiseren.

Doordat de oorlog in Oekraïne volop blijft woeden, moet het Brussels Gewest zichzelf, net zoals de rest van België, in staat stellen om een groter aantal Oekraïners voor een langere tijd op te vangen door collectieve structuren te openen.

Hun komst leidt tot extra druk op de hoofdstad waar al heel veel nieuwkomers, onder wie asielzoekers en mensen zonder papieren, verzeild raken.

Pierre Verbeeren, die het antwoord van het Brussels Gewest op de Oekraïne-crisis coördineert, schetst het ruimere kader: “In België komen er ieder jaar iets meer dan 100.000 vreemdelingen bij. De uitdaging omvat dus niet enkel de uitzonderlijke toestroom als gevolg van de oorlog die zich aan de grenzen van Europa afspeelt, maar bestaat er ook en vooral in om al die nieuwkomers te integreren. Dat maakt samen met huisvesting en economie deel uit van “hét” Brusselse vraagstuk.”

Om die ambitieuze uitdaging aan te gaan, doet de regering een beroep op drie instanties: Samusocial, het Burgerplatform en Communa. Samen met vertegenwoordigers van de Oekraïense gemeenschap hebben deze drie spelers, die het gewoon zijn om te gaan met humanitaire noodsituaties en die gespecialiseerd zijn in het tijdelijke gebruik van gebouwen, zich toegelegd op de ingewikkelde taak om een nieuw opvangmodel uit te werken. Dit onuitgegeven model steunt op participatie en autonomie en is erop gericht de bewoners zoveel mogelijk te betrekken bij het beheer van het centrum: de logistiek van de maaltijden verzorgen, een takenschool oprichten, een leeszaal beheren, het welzijns- en gemeenschapswerk organiseren en het samen leven regelen, zorgen voor de schoonmaak, enzovoort. Het is de bedoeling om vorm te geven aan een opvangprogramma met en voor de bewoners en dat in te vullen op basis van hun behoeften, verlangens en know-how.

De Brusselse overheidsdiensten en instellingen van openbaar nut doen het nodige om de gebouwen in kwestie te laten renoveren en ze gebruiksklaar te maken voor collectieve opvang. Ze slaan op een nooit eerder geziene manier de handen in elkaar om alle knelpunten die met opvang gepaard gaan, aan te pakken: individuele opvang, collectieve opvang, werk, school, de toegang tot gezondheidszorg en sociale rechten en communicatie met de gemeenschap. Er zijn zeven werkgroepen opgericht, die elk voorgezeten worden door een leidend ambtenaar en waarin de bevoegde Brusselse overheidsdiensten (van het Gewest, de GGC, de COCOF en de VGC) en kabinetten met elkaar vergaderen. Werkgroep 2, die zich buigt over de collectieve infrastructuur en die samengesteld is uit Citydev, de MSI, de BGHM, de Grondregie van de GOB, Urban, Perspective en de DBDMH, levert grote inspanningen om de gebouwen in te richten.

Op maandag 4 juli opende Samusocial het eerste centrum voor langdurige collectieve opvang in een hotel in de wijk aan het Luxemburgplein. Daar is plaats voor maximaal 150 personen. Deze structuur is bestemd voor de duurzame opvang van mensen met een tijdelijk beschermingsstatuut die de daaraan gekoppelde sociale rechten genieten. Tegen betaling van een maandelijkse vergoeding krijgt elk gezin er een eigen kamer met individuele sanitaire voorzieningen. Er zijn ook gemeenschappelijke ruimten ingericht (salon, refter, activiteitenzaal, enz.) en de maaltijden worden ter plaatse bereid. 

“Het doel van deze collectieve opvang is volgens Samusocial meervoudig, namelijk vermijden dat er in Brussel nog meer daklozen bijkomen en tegelijk een structureel antwoord bieden op het gebrek aan opvangoplossingen voor kwetsbare bevolkingsgroepen. We denken daarbij vooral aan daklozen en asielzoekers, die we elke dag opvang proberen te bieden”, aldus Magali Pratte, opdrachthouder bij de afdeling “asiel en migratie” van de vzw. 

In de komende maanden kunnen er afhankelijk van de evolutie van de behoeften nog meer centra hun deuren openen.

De doorverwijzing van gezinnen naar een Brusselse opvangstructuur gebeurt door Bruss’help, het gewestelijke orgaan dat de hulp aan daklozen coördineert. Het geeft de opvangaanvragen van de gemeenten door.

“Solidariteit met een noodlijdende bevolking is noodzakelijk. Door de opening van dit eerste collectieve opvangcentrum kunnen tot 150 mensen die niet terecht kunnen op de reguliere woonmarkt of in de individuele opvanginitiatieven, een onderkomen krijgen. Ik wil de teams van New Samusocial en citydev.brussels bedanken voor hun inspanningen om deze kwetsbare groep in de best mogelijke omstandigheden op te vangen,” besluit minister-president Rudi Vervoort.